Krzysztof Adamski

doi:10.58324/s.422

Data publikacji : 2025-01-29

Tom 34 Nr 4 (2024)

Czy katolicka nauka społeczna jest zdolna do projektowania przyszłości? Refleksje w oparciu o prognozy rozwoju sztucznej inteligencji oraz popularność idei transhumanistycznych

Krzysztof Adamski

DOI: https://doi.org/10.58324/s.422

Abstrakt

Niniejszy tekst stawia sobie za zadanie refleksję nad możliwością przezwyciężenia kryzysu trapiącego katolicką naukę społeczną, postrzeganą często jako naukę jedynie historyczną, niedającą adekwatnej odpowiedzi na aktualne wyzwania stojące przed człowiekiem. Jednym z zasadniczych czynników stanowiących motor rozwoju współczesnego świata jest technika, a szczególnie technologie teleinformatyczne stymulowane przez rozwój sztucznej inteligencji oraz wielonurtową ideę transhumanizmu. Refleksja zawarta w tekście odnosi się zarówno do diagnozy współczesności stawianej przez nauki społeczne, jak też podaje przykłady nowatorskich inspiracji w myśli katolickiej, w postaci dziedzictwa P. Teilharda de Chardina oraz filozofii techniki zawartej w książce Listy znad jeziora Como R. Guardiniego.

Słowa kluczowe:

katolicka nauka społeczna, przyszłość, kreatywność, sztuczna inteligencja, transhumanizm

Inne teksty tego samego autora

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Adamski, K. (2025). Czy katolicka nauka społeczna jest zdolna do projektowania przyszłości? Refleksje w oparciu o prognozy rozwoju sztucznej inteligencji oraz popularność idei transhumanistycznych. Społeczeństwo, 34(4), 9–32. https://doi.org/10.58324/s.422

Bibliografia

Adamski K., Władza i technika. Technokratyczna wizja człowieka i społeczeństwa w ocenie nauczania społecznego Kościoła, Świdnica 2015.

Barbrook R., Przyszłości wyobrażone. Od myślącej maszyny do globalnej wioski, tłum. J. Dzierzgowski, Warszawa 2009.

Bartnik C.S., Teilhardowska wizja dziejów, Lublin 1975.

Benedykt XVI, Encyklika Caritas in veritate, Watykan 2008.

Benedykt XVI, Encyklika Spe salvi, Watykan 2007.

Buchanan P., Śmierć Zachodu. Jak wymierające populacje i inwazje imigrantów zagrażają naszemu krajowi i naszej cywilizacji, tłum D. Konik, J. Morka, J. Przybył, Wrocław 2005.

Chaberek M., Guru nowych czasów, „Do rzeczy. Tygodnik Lisickiego” 2019, nr 19 s. 54-57.

Chaberek M., Kościół a ewolucja, Warszawa 2012.

Delio I., Ewolucja a Chrystus, tłum. M. Wojciechowski, Kraków 2010.

Delio I., Transhumanism or Ultrahumanism? Teilhard de Chardin on Technology, Religion and Evolution, https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14746700.2012.669948 [dostęp: 15.10.2024].

Delsol Ch., Koniec świata chrześcijańskiego. Inwersja normatywna i nowa era, tłum. P. Napiwodzki, Kraków 2023.

Franciszek, Sztuczna inteligencja i mądrość serca: dla komunikacji w pełni ludzkiej. Orędzie na LVIII Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/messages/communications/documents/20240124-messaggio-komunikacji.html [dostęp: 15.10.2024].

Fukujama F., Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, tłum. B. Pietrzyk, Kraków 2008.

Garbowski M., Transhumanistyczny rozjemca: Czy postęp techniczny pogodzi globalistów i lokalistów?, „Pressje” 2017, teka 51/52, s. 82-88.

Garbowski M., Transhumanizm. Geneza-założenia-krytyka, „Ethos” 2015, nr 28, s. 23-41.

Gibellini R., Teologické směry 20. století, tłum. cz. P.R. Větrovec, D. Santerník, Kostelni Vydri 2011.

Gilder G., Wiara futurysty, tłum. K. Nędzyński, „Pressje” 2017, teka 51/52, s. 94-97.

Gocko J., Kościół obecny w świecie – posłany do świata. Teologiczno-społeczne aspekty posłannictwa Kościoła w świecie po Soborze Watykańskim II, Lublin 2003.

Guardini R., Listy znad jeziora Como, tłum. K. Markiewicz, Warszawa 2021.

Halĺk T., Listy do papieża. Zachęta do poszukiwania nowych dróg, tłum. A. Babuchowski, Kraków 2024.

Halĺk T., Noc spowiednika. Paradoksy małej wiary w epoce postoptymistycznej, tłum. A. Babuchowski, Katowice 2007.

Halĺk T., Popołudnie chrześcijaństwa. Odwaga do zmiany, tłum. T. Maćkowiak, Kraków 2021.

Harari Y.N., 21 lekcji na XXI wiek, tłum. M. Romanek, Kraków 2018.

Harari Y.N., Homo deus: krótka historia jutra, tłum. M. Romanek, Kraków 2018.

Harari Y.N., Niepowstrzymani. Jak przejęliśmy władzę nad światem, tłum. M. Romanek, Kraków 2022.

Harari Y.N., Sapiens: od zwierząt do bogów, tłum. J. Hunia, Warszawa 2017.

Ilnicki R., Bóg cyborgów. Technika i transcendencja, Poznań 2011.

Iwanicki J., Religioznawcze refleksje Yuvala Noaha Harariego, „Przegląd Religioznawczy” 2020, nr 1 (275), s. 123-135.

Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus, Watykan 1991.

Jan Paweł II, Encyklika Sollicitudo rei socialis, Watykan 1987.

Kłosowski M., Dekada Franciszka. Nowy świat papieża, Warszawa 2023.

Krasnodębski Z., Upadek idei postępu, Kraków 2009.

Krzysztofek K., Człowiek – społeczeństwo – technologie. Między humanizmem a transhumanizmem, „Ethos” 2015, nr 3 (111), s. 191-213.

Loewenstein B., Víra v pokrok. Dějiny jedné evropské ideje, Praha 2009.

Mazurekiewicz P., Katolicka nauka społeczna, jakiej potrzebujemy w Polsce A.D. 2017 [w:] «Bunt mas» czy kryzys elit, red. A. Dylus, S. Sowiński, Wrocław 2018, s. 288-308.

Ortega y Gasset J., Bunt mas, tłum. P. Niklewicz, Warszawa 2008.

Osiński G., Cyfrowi niewolnicy. Transhumanizm w praktyce, Warszawa 2023.

Podgórski R.A., Historia myśli społecznej od antyku do współczesności, Poznań – Warszawa – Olsztyn 2012.

Scaramuzzi I., Bóg? Tylko po prawej stronie. Populizm a chrześcijaństwo, tłum. A.T. Kowalewska, Kraków 2021.

Schwab K., Czwarta rewolucja przemysłowa, tłum. A.D. Kamińska, Warszawa 2018.

Spadaro A., Cyberteologia. Chrześcijaństwo w dobie Internetu, tłum. M. Masny, Kraków 2013.

Stalder F., Manuel Castells. Teoria społeczeństwa sieci, tłum. M. Król, Kraków 2012.

Świątkiewicz W., Po covidzie bez zmian: praktyki religijne w «czasach zarazy». Studium socjologiczne na przykładzie archidiecezji wrocławskiej [w:] Archidiecezja wrocławska w tyglu przemian ostatnich dekad, red. M. Jewdokimow, K. Kamiński, M. Lisak, L. Organek, W. Sadłoń, Warszawa – Wrocław 2023, s. 107-136.

Tegmark M., Życie 3.0. Człowiek w erze sztucznej inteligencji, tłum. T. Krzysztoń, Warszawa 2019.

Troncarelli F., Jáhym z Fiore (cca 1135-1202). Život, názory a dílo, tłum. cz. J. Koláček, Olomouc 2012.

Vidal C., Pierre Teilhard de Chardin: a visionary in controversy, https://link.springer.com/article/10.1007/s40656-021-00475-7 [dostęp: 15.10.2024].

Wąs C., Źródła ideowe architektury Ludwiga Mies van der Rohego. Uwagi w związku z publikacją «Listów znad Jeziora Como» Romana Guardiniego, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury O/PAN w Krakowie, t. L/2022, s. 367-373.

Wielecki K., «Prawo wahadła» i zadania współczesnej nauki społecznej Kościoła [w:] «Bunt mas» czy kryzys elit, red. A. Dylus, S. Sowiński, Wrocław 2018, s. 97-116.

Zając M., Liberalizm – «Żadnych marzeń panowie?», „Pressje” 2017, teka 51/52, s. 74-81.

Zięba M., Jestem z wami. Kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły – Jana Pawła II, Kraków 2010.

Zięblińska B., Jak uwolnić się od wpływu człowieka masowego? [w:] «Bunt mas» czy kryzys elit, red. A. Dylus, S. Sowiński, Wrocław 2018, s. 117-126.