Zarys posługi pasterskiej biskupów sufraganów wrocławskich w świetle dokumentów władz administracji państwowej w latach 60. XX w.

Sławomir Kowalski

doi:10.58324/s.446

Data publikacji : 2025-05-29

Tom 169 Nr 1 (2025)

Zarys posługi pasterskiej biskupów sufraganów wrocławskich w świetle dokumentów władz administracji państwowej w latach 60. XX w.

Sławomir Kowalski

DOI: https://doi.org/10.58324/s.446

Abstrakt

Na podstawie zachowanych źródeł i badań historyków współczesności wiemy, że od lat 50. XX w. represyjna polityka władz państwowych wobec Kościoła i wierzących nasilała się z każdym rokiem. Swoistego rodzaju apogeum stanowiły uroczystości jubileuszu milenijnego. Dzięki obficie zachowanym źródłom archiwalnym administracji państwowej można podjąć próbę odtworzenia tego, jak kształtowały się i przebiegały działania rządu wobec hierarchów Kościoła w Polsce. Niniejsze opracowanie jedynie w małym stopniu odkrywa, jakiego rodzaju polityka władz państwowych była prowadzona wobec najbliższych współpracowników kard. Bolesława Kominka: Wincentego Urbana, Pawła Latuska, Andrzeja Wronki, czyli biskupów pomocniczych we Wrocławiu w latach 60. XX w. Można domniemywać, że przywołane przykłady polityki administracji państwowej stworzą bardziej komplementarny obraz podejmowanych działań.

Słowa kluczowe:

Kościół katolicki na Dolnym Śląsku, wrocławscy biskupi pomocniczy, polityka represyjna PRL-u, Sobór Watykański II, millenium, Wincenty Urban, Paweł Latusek, Andrzej Wronka

Inne teksty tego samego autora

Sławomir Kowalski, KOŚCIÓŁ PW. WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY W GODZIESZOWIE MIEJSCEM OSTATNIEJ ZIEMSKIEJ POSŁUGI BŁOGOSŁAWIONEJ S. ANIELI SCHRAMM , Społeczeństwo: Tom 162 Nr 2 (2023): Wybory społeczne

Podobne artykuły

Beata Raszczyk, Geneza psychologii jako nauki w koncepcjach greckich filozofów. , Społeczeństwo: Tom 169 Nr 1 (2025): Co należy mieć na myśli

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kowalski, S. (2025). Zarys posługi pasterskiej biskupów sufraganów wrocławskich w świetle dokumentów władz administracji państwowej w latach 60. XX w. Społeczeństwo, 169(1), 144–161. https://doi.org/10.58324/s.446

Bibliografia

Archiwum Akt Nowych, Urząd ds. Wyznań (AAN, UdsW)

Biskup Andrzej Wronka działalność. Pismo biskupa do Mgr. Bronisława Ostapczuka Przewodniczącego PWRN we Wrocławiu z dnia 16.11.1963 r., sygn. 70/4.

Biskup Andrzej Wronka, Działalność. Pismo Kierownika Wydziału Wyznań do Kurii Arcybiskupiej we Wrocławiu na ręce Ks. Bpa Andrzeja Wronki, sygn. 76/15.

Duszpasterstwo: dokumenty, instrukcje, Boże Ciało, akcja letnia 1964 r., peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Pismo Witolda Skórczyńskiego z dnia 27 stycznia 1964 r. do Urzędu ds. Wyznań w Warszawie, sygn. 72/16.

Archiwum Archidiecezji Wrocławskiej (AAW)

Akta nawiedzenia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, sygn. ID8jl.

W. Urban. Chronicon Wratislaviensis Episcopatus anno 1945, sygn. II a 28.

Peregrynacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w archidiecezji wrocławskiej w latach 1963-1964, sygn. 977 I.

Instytut Pamięci Narodowej. Oddział we Wrocławiu (IPN Wr.)

Akta osobowe A. Łopaciński, sygn. 0014/3895, s. 295.

Meldunki, informacje przesyłane do Departamentu IV MSW, władz administracyjnych i partyjnych oraz meldunki i informacje przekazywane do Wydziału IV z terenu województwa wrocławskiego (zagadnienie kleru) – 1963 r., sygn. 032/536/1.

Biskup wrocławski, sercem wielkopolski – Andrzej Wronka (1897-1974), red. A. Szymanowski, Wrocław 2022.

Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem katolickim 1944-1990 w świetle dokumentów MSW, Warszawa 2000.

Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 2: 1964-1970, Olsztyn 2001.

Jaworska K., Relacje między państwem a Kościołem katolickim w (archi)diecezji wrocławskiej w latach 1956-1974, Legnica 2009.

Kazanie wygłoszone w dniu 10 lutego 1963 r. w Zielonej Górze przez J.E. Ks. biskupa ordynariusza gorzowskiego W. Plutę z okazji zakończenia peregrynacji obrazu Matki Boskiej, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 7:1963, nr 4, s. 102-107.

Kowalski S., Nawiedzenie obrazu Czarnej Madonny na terenie obecnej diecezji legnickiej w latach 1963-1964, Legnica 2017.

Kowalski S., Obecność bł. kard. Stefana Wyszyńskiego na uroczystościach milenijnych w archidiecezji wrocławskiej w świetle źródeł administracji państwowej, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 22:2023, nr 1 (42), s. 128-139.

Pater J., Z dziejów wrocławskiego Kościoła, Wrocław 1997.

Raina P., Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945-1989, t. 2: Lata 1960-1974, Poznań 1995.

Raina P., Millenium polskie. Walka o rząd dusz, Warszawa 2002.

Strauchold G., Ordynariusz wrocławski kard. Bolesław Kominek w polu zainteresowania służb państwowych, „Dolny Śląsk” 2005, nr 11, s. 95-103.

Swastek J., Latusek Paweł, Encyklopedia katolicka, t. 10, red. E. Zieman, Lublin 2004, kol. 551-552.

Swastek J., Rządcy archidiecezji wrocławskiej w latach 1945-1995, Wrocław 1998.

Swastek J., Urban Wincenty, Encyklopedia katolicka, t. 19, red. E. Gigilewicz, Lublin 2014, kol. 1387-1388.

Szetelnicki W., Nawiedzenie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w archidiecezji wrocławskiej, Rzym 1971.

Szetelnicki W., Odbudowa kościołów w archidiecezji wrocławskiej w latach 1945-1972, Roma 1975.

Wójcik S., Biskup Wincenty Urban. Życie i działalność. 1911-1983, Lublin 2001.

Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2007, Poznań 2009.

Żaryn J., Kościół w PRL, Warszawa 2004.