„Święta wojna” patriarchatu moskiewskiego

Andrzej  Zwoliński

doi:10.58324/s.362

Data publikacji : 2024-03-05

Tom 164 Nr 4 (2023)

„Święta wojna” patriarchatu moskiewskiego

Andrzej Zwoliński

DOI: https://doi.org/10.58324/s.362

Abstrakt

Wojna wypracowuje specjalne formuły wykorzystywania religii do celów militarnych. Odwołanie się do spraw duchowych ułatwia mobilizację obywateli i kierowanie wielką, potężną siłą agresji mas ludzkich. W historii proces sakralizacji wojny dokonywał się na wszystkich poziomach jej przebiegu. Jako specyficzna działalność społeczna (różna od rolnictwa czy hodowli), znajdowała się ona pod opieką specjalnych bogów wojny (np. u Indów Indra, u Greków Aresa, u Rzymian Marsa, u Germanów Thora). Wyraźne rozgraniczenie dwóch sfer: religijnej i politycznej, a więc także między Kościołem katolickim a państwem, wiąże się z Jezusową nauką: „Oddajcie Cezarowi to, co należy do Cezara, a Bogu to, co należy do Boga” (Mt 22,21). Zarówno państwo, jak i Kościół to społeczności widzialne i jednocześnie doskonałe, czyli wyposażone we wszystko, co jest im potrzebne do osiągnięcia właściwego dla nich celu. Protestantyzm nie odróżnia Kościoła od państwa. To samo trzeba powiedzieć o prawosławiu. Wyraźnym przykładem w obliczu wojny ukraińsko-rosyjskiej jest bezwzględnie ślepa zależność patriarchatu moskiewskiego od politycznej Rosji, co m.in. ukazuje artykuł.

Słowa kluczowe:

wojna, „święta wojna”, patriarchat moskiewski, „święta Ruś”, Cerkiew rosyjska, propaganda wojenna

Inne teksty tego samego autora

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Zwoliński, A. . (2024). „Święta wojna” patriarchatu moskiewskiego . Społeczeństwo, 164(4), 54–71. https://doi.org/10.58324/s.362

Bibliografia

Ahrweiler A.: L’ideologie politique de l’empire bizantin. Paris 1975.

Braun-Gałkowska M., Ulfik I.: Zabawa w zabijanie. Warszawa: Wydawnictwo Krupski i S-ka 2000.

Bujak J.: Cerkiew wobec polityki Kremla. Patriarcha Cyryl jednoznacznie poparł Władimira

Putina. <https://polskierdaio24.pl/5/1223> [dostęp: 11.03.2022].

Buxakowski J.: «Błogosławieni pokój czyniący». „Studia Pelplińskie” 12:1981 s. 23-33.

Crepon P.: Religie a wojna. Przekł. E. Burska. Gdańsk: Wydawnictwo Marabut 1994.

Ćapnin S.: Noaja russkaja erest. <https://theins.info/pinions/258086>.

Ćolović I.: Polityka symboli. Eseje o antropologii politycznej. Przekł. M. Petryńska. Kraków 1999.

Doerre P.: Błędy Rosji przeniknęły do wnętrza Kościoła. Rozmowa z Roberto de Mattei. „Polonia Christiana” 2017 nr 57 s. 8-10.

Dudek A.: Ukraina we współczesnych rosyjskich projektach imperialnych. „Perspektywy Kultury” 41:2023 nr 2/2 s. 111-136. DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2023.410202.09

Dunajski A.: Chrześcijańskie imię pokoju. „Znak” 1979 nr 303 s. 875-889.

Fundamentalizm współczesny. Red. A. Pawłowski. Zielona Góra 1994.

Górny G.: Samokrytyka we wsi Pogorieloje Gorodiszcze. Prawosławny biskup daje lekcję przebaczenia i miłosierdzia. <https://wpolityce.pl:swiat:664582> [dostęp: 28.09.2023].

Grajewski A.: Dwieście dni i nocy. „Gość Niedzielny” 2015 nr 46 s. 46-48.

Grajewski A.: Estonia wyprasza metropolitę Eugeniusza. „Gość Niedzielny” 2024 nr 4 s. 7.

Grajewski A.: Kapelan na wojnie. „Gość Niedzielny” 2015 nr 47 s. 52-53.

Guan Yu. W: Rafe de Crespigny: A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23-220 AD). Brill 2007. DOI: https://doi.org/10.1163/ej.9789004156050.i-1311

Hado N.: Koncepcja raszyzmu we współczesnym znaczeniu z uwzględnieniem przesłanek historycznych. „Media i Społeczeństwo” 2023 nr 18 s. 54-62.

Hado N.: Rosyjska propaganda religijna podczas wojny w Ukrainie: historia powstania i mechanizmy oddziaływania. „Media i Społeczeństwo” 2022 nr 17 s. 44-50.

Hado N.: The Role of the Russian Ortodhox Church in the Propaganda and Development of the ideology of Roashism. „Media i Społeczeństwo” 2023 nr 19 s. 41-52. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0054.1951

KAI. Ukraina: W ciągu roku wojny wzrósł odsetek wierzących. <https://krytykapolitycza.pl> [dostęp: 11.03.2023]

Klemperer V.: LTI Notatnik filologa. Kraków 1983.

Kucharczak F.: Patriarcha o szaleńcach i końcu świata. „Gość Niedzielny” 2023 nr 4 s. 11. «Ludzie poczuli wolność i to pomaga im tworzyć wspólnotę». Jak protesty zmieniają wiernych. [dostęp: 1.03.2021].

Luttwak E.N.: Strategia sowieckiego imperializmu. Łódź 1988.

Łoziński B.: Kościół i naród. Rozmowa z ks. prof. Piotrem Mazurkiewiczem. „Gość Niedzielny” 2019 nr 45 s. 24-26.

Łuczenko K.: «Będziemy miażdżyć, niszczyć, grzebać». Tak Rosyjski Kościół Prawosławny wspiera morderczą wojnę Putina. „The Moscow Times” 15 grudnia 2022.

Łukasiwki Z., Bawołek J.: Rosjanie urządzili w cerkwi bazę i skład amunicji. Po świątyni zostały tylko zgliszcza. [dostęp: 26.04.2022].

Metropolita Sawa straszy grekokatolikami, szatanem i końcem świata. <https://www.ekumenizm.pl> [dostęp: 13.01.2024].

Mieszkis (Czerski) F.: Wojna. Mielnik nad Bugiem [b.r.w.].

Milik K.: Życie żołnierza. Poznań: Wyd. Ostoja 1931.

Morelli A.: Dziesięć sztuczek propagandy („La Libre Belgique” 11.09.2002). „Forum” 2002 nr 42 s. 14-15. DOI: https://doi.org/10.1159/000066990

Musiał B.: Rozstrzelać elementy kontrrewolucyjne! Brutalizacja wojny niemiecko-sowieckiej latem 1941 r. Warszawa: Fronda 2001.

Niedziński B.: Brytyjskie media: You Tube usunął 70 tysięcy nagrań promujących rosyjską narrację na temat wojny. [dostęp: 22.05.2022].

Nowicka K.: Kościół a wojna na Ukrainie. <https://www.salon24.pl> [dostęp: 11.03.2022].

Nowicki A.: Cerkiew posłuszna. „Historia Bez Cenzury” 2017 nr 2 (10) s. 31-35.

Oburzające to mało powiedziane. Takie słowa padły w cerkwi. Mówił o Rosji i «wyzwoleniu».<https://www.o2.pl> [dostęp: 12.03.2022].

Orłowski J.: Z dziejów rosyjskiej poezji propagandowej. „Slavia Orientalis” 1993 nr 3 s. 405-411.

Piwowarczyk J.: Kościół i państwo. W: Tenże. Wobec nowego czasu. Kraków: Znak 1985.

Plautus. Asiaria. Lwów 1936.

Pogorzelski P.: Ukraina. Wojna zmieniła jej krajobraz religijny. [dostęp: 21.04.2022].

Polak G.: Papa was lubyt! „Niedziela” 2022 nr 12 s. 18-19.

Prus J.: Cerkiew imienia Putina. „Polityka” 2015 nr 33 s. 52-53.

Przeciszewski M.: Kościoły na Ukrainie i ich rola. [dostęp: 27.03.2022].

Radio Swoboda. Nowa świecka religia. „Forum” 2023 nr 1 s. 28-29.

Rola Kościoła prawosławnego w kontekście wojny na Ukrainie. <https://www.polskieradio.pl> [dostęp: 16.06.2022].

Sicari A.: «Walka o pokój» po chrześcijańsku. „Communio” 1996 nr 4 (94) s. 3-7.

Skomarowski W: Jak wygląda obecnie życie religijne na Ukrainie? [dostęp: 6.11.2023].

Snider T.: We Should Say It. Russia is Fascit. [dostęp: 19.05.2022].

Stalony-Dobrzański J.: Czarne aureole moskiewskiego patriarchatu. „Gazeta Polska” 1 czerwca 2022 s. 44-46.

Stavrides Y.: Średniowieczni Asasyni („New York Times Syndication” 27.09.2001). „Forum” 2001 nr 42 s. 12.

Straub J: W sprawie przełomu konstantyńskiego. „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 27:1980 z. 4 s. 99-155.

Strzeszewski Cz.: Katolicka nauka społeczna. Warszawa 1985.

Szafraniec J.: Sadyzm naśladowczy. „Wprost” 1996 nr 11 s. 84.

Szymborska M.: Rola Kościoła prawosławnego w kontekście wojny na Ukrainie. <https://www.polskieradio.pl> [dostęp: 16.06.2022].

Tibi B.: Fundamentalizm religijny. Tłum. J. Danecki. Warszawa: PIW 1997.

Valkemburg P., Voort T. van der: Influence of TV on daydreaming and creative imagination: a review of research. „Psychological Bull” 1994 nr 116 s. 302-339. DOI: https://doi.org/10.1037//0033-2909.116.2.316

W tej wojnie nie ma podziałów. Religie łączą się, by pomóc Ukrainie. [dostęp: 15.02.2022].

W wyniku rosyjskiej inwazji ucierpiało 59 budynków kultu religijnego. [dostęp: 25.03.2022].

Winowski L.: Stosunek chrześcijaństwa pierwszych wieków do wojny. Lublin 1947.

Zwoliński A.: Antychryst. Kraków: Petrus 2012.

Zwoliński A.: Wojna – wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo WAM 2003.

Andrzej Zwoliński

spoleczenstwo@civitaschristiana.pl

Afiliacja:

Wydział Nauk Społecznych Polska

Biogram

Ks. Andrzej Zwoliński – prof. dr hab. UPJPII w Krakowie, Wydział Nauk Społecznych