Zagadnienie wolności w poezji Jacka Łukasiewicza z perspektywy filozofii dramatu ks. Józefa Tischnera – zarys problematyki

Krzysztof Garczarek

doi:10.58324/s.388

Data publikacji : 2024-12-05

Tom 34 Nr 2 (2024)

Zagadnienie wolności w poezji Jacka Łukasiewicza z perspektywy filozofii dramatu ks. Józefa Tischnera – zarys problematyki

Krzysztof Garczarek

DOI: https://doi.org/10.58324/s.388

Abstrakt

Jednym z zasadniczych atrybutów bohaterów lirycznych utworów Jacka Łukasiewicza jest wolność. Osoby te nie są pozbawionymi sprawczości biernymi widzami dramatu istnienia wpisanymi w błędne koło determinizmu. Chociaż istnieją sfery rzeczywistości, wobec których są bezradne, to jednak nie są uwarunkowane oktrojowanym przez Absolut nieuchronnym losem – fatum. Bohaterowie tej twórczości dysponują możliwością dokonania wyboru – ograniczonego ludzkim sposobem istnienia jako bytu pochodnego od umysłu Absolutu. Problematyka wolności zajmuje poczesne miejsce również w refleksji filozoficznej autora Sporu o istnienie człowieka. Tischnerowskie ujęcie wolności jako wartości możemy nazwać aksjologiczną koncepcją wolności. To właśnie przede wszystkim aksjologia wiąże antropologię ks. Józefa Tischnera z filozoficznymi fundamentami poezji Łukasiewicza. W niniejszym artykule autor wykazuje i omawia pokrewieństwa między wizjami świata prezentowanymi w twórczości obu autorów, posługując się egzemplifikacjami z materiału literackiego oraz pism Tischnera.

Słowa kluczowe:

Jacek Łukasiewicz, Józef Tischner, filozofia dramatu, wolność, nadzieja

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Garczarek, K. (2024). Zagadnienie wolności w poezji Jacka Łukasiewicza z perspektywy filozofii dramatu ks. Józefa Tischnera – zarys problematyki. Społeczeństwo, 34(2), 9–22. https://doi.org/10.58324/s.388

Bibliografia

Bałus W.: „Homo dramaticus” Józefa Tischnera. „Znak” 434:1991 nr 7.

Buber M.: Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych. Przeł. J. Doktór. Warszawa 1992.

Buber M.: O Ja i Ty. Przeł. B. Baran. W: Filozofia dialogu. Red. B. Baran. Kraków 1991.

Buczyńska-Garewicz H.: Język przestrzeni u Heideggera (cz. I). „Teksty Drugie” 94:2005 nr 4.

Chrobak S.: Nadzieja jako dynamizm rozwoju i egzystencji człowieka. „Seminare. Poszukiwania naukowe” 2008 nr 25. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2008.25.25

Dec I.: „Ludzka wolność i jej granice”, Mieczysław A. Krąpiec, Lublin 2004. „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 12:2004 nr 2.

Dec I.: Charakterystyczne rysy personalizmu Mieczysława A. Krąpca OP. „Człowiek w Kulturze” 19:2007.

Drwięga M.: Tischnerowski spór o istnienie człowieka. „Principia” 1999 nr 24-25.

Drzewucki J.: W bieli i w milczeniu. „Twórczość” 535:1990 nr 6.

Ferdek B.: Eschatologia i wolność. „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 7:1999 nr 1.

Garczarek K.: Człowiek jako istota dramatyczna w poezji Jacka Łukasiewicza. „Prace Literackie” 61:2022. DOI: https://doi.org/10.19195/0079-4767.61.13

Heidegger M.: Bycie i czas. Przeł. B. Baran. Warszawa 2004.

Jagiełło J.: Problematyka nadziei we współczesnej filozofii człowieka. „Kieleckie Studia Teologiczne” 2004 nr 3.

Kant I.: Krytyka czystego rozumu. T. 2. Przeł. R. Ingarden. Warszawa 1957.

Kołoczek Ł.: Struktury uczestnictwa w filozofii dramatu Józefa Tischnera. „Logos i Ethos” 48:2018 nr 2. DOI: https://doi.org/10.15633/lie.2785

Krąpiec M.A.: Ja – człowiek. Lublin 1991.

Kwapiszewski J.: Filozofia ks. Józefa Tischnera jako źródło dialogu. Słupsk 1998.

Luijpen W.A.: Fenomenologia egzystencjalna. Przeł. B. Chwedeńczuk. Warszawa 1972.

Łagosz M.: Wolność człowieka w perspektywie teologicznej oraz w teologii filozoficznej (Georg W.F. Hegel, Friedrich W.J. Schelling). „Studia Theologica Varsaviensia” 2020 nr 2. DOI: https://doi.org/10.21697/stv.8961

Łukasiewicz J.: Czas nie dopełniony. Wrocław 1998.

Łukasiewicz J.: Obraz siedzącej. Wrocław 1963.

Łukasiewicz J.: Podróże. Warszawa 1976.

Łukasiewicz J.: Stojąca na ruinie. Wrocław 2011.

Łukasiewicz J.: Światło mijania. Warszawa 1986.

Łukasiewicz J.: Zabawy zimowe. Warszawa 1968.

Marcel G.: Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei. Przeł. P. Lubicz. Warszawa 1984.

Mróz P.: Byt jestestwa ludzkiego – transcendencja, faktyczność, czas – na przykładzie hermeneutyki wczesnego Martina Heideggera. W: Światło, czas, transcendencja. Red. I. Trzcińska. Kraków 2007.

Pieper J.: Nadzieja a historia. Przeł. P. Waszczenko. Warszawa 1981.

Przybyło S.: Wolność a wspólnota w myśli Józefa Tischnera. „Studia Socialia Cracoviensia” 10:2014 nr 1. DOI: https://doi.org/10.15633/ssc.757

Przybyło S.: Wolność pozytywna i negatywna w myśli ks. Józefa Tischnera jako krytyczne ujęcie stanowiska Isaiaha Berlina. „Polityka i Społeczeństwo” 11:2013 nr 4. DOI: https://doi.org/10.12797/Politeja.11.2014.28.16

Rosner K.: Dialog jako temat filozofii współczesnej: Buber, Gadamer, Habermas. W: Dialog. Idea i doświadczenie. Red. S. Kruszyńska, K. Bembennek, I. Krupiecka. Gdańsk 2011.

Siwek A.: Dobro a polityka. Platon i Tischner: dwie filozofie dobra. Warszawa 2014.

Szewc P.: „Tylko pół spełnienia”. „Twórczość” 495:1987 nr 2.

Tischner J.: Filozofia człowieka. Wykłady. Oprac. Z. Stawrowski, A. Workowski. Kraków 2019.

Tischner J.: Filozofia dramatu. Wprowadzenie. Kraków 1998.

Tischner J.: Myślenie według wartości. Kraków 2011.

Tischner J.: Nieszczęsny dar wolności. Kraków 1993.

Tischner J.: Spór o istnienie człowieka. Kraków 2011.

Tischner J.: Świat ludzkiej nadziei. Kraków 1994.

Tischner J.: W krainie schorowanej wyobraźni. Kraków 2013.

Tischner J.: Z problematyki wychowania chrześcijańskiego. „Znak” 149:1966 nr 11.

Tischner J.: Zarys filozofii człowieka dla duszpasterzy i artystów. Kraków 1991.

Tupikowski J.: „Nieszczęsny dar” ateizmu. Szkic do perspektywy dialogu – wyzwania i trudności. „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 21:201 nr 1.

Wesołowska A.: Fenomenologia jako możliwość filozofii dramatu Józefa Tischnera. Katowice 2012.

Wolski J.: Donum libertatis. O trudnym darze wolności. „Łódzkie Studia Teologiczne” 2009 nr 18.

Załuski W.: „Wolność jako sposób istnienia dobra”. O filozofii wolności Józefa Tischnera. „Studia z Filozofii Polskiej” 10:2015.

Żółkowska T.: Ja, Ty, Inny – dialog?. „Studia Edukacyjne” 2013 nr 28.