Zagadnienie wolności w poezji Jacka Łukasiewicza z perspektywy filozofii dramatu ks. Józefa Tischnera – zarys problematyki

Krzysztof Garczarek

doi:10.58324/s.388

Published : 2024-12-05

Vol. 34 No. 2 (2024)

The issue of freedom in the poetry of Jacek Łukasiewicz from the perspective of the philosophy of drama of Józef Tischner – outline of the issues

Krzysztof Garczarek

DOI: https://doi.org/10.58324/s.388

Abstract

One of the fundamental attributes of the lyrical heroes in the works of Jacek Łukasiewicz is freedom. These individuals are not passive spectators of the drama of existence, trapped in the vicious circle of determinism. Although there are spheres of reality in which they feel powerless, they are not subject to an inescapable fate imposed by the Absolute. The heroes of this work possess the ability to make choices – albeit limited by the human condition as beings derived from the mind of the Absolute. The issue of freedom also occupies a prominent place in the philosophical reflections of the author of Dispute over the existence of man. Tischner’s conception of freedom as a value can be described as an axiological concept of freedom. It is primarily this axiology that connects the anthropology of Father Józef Tischner with the philosophical foundations of Łukasiewicz’s poetry. In this article, the author demonstrates and discusses the affinities between the worldviews presented in the works of both authors, using examples from literary material and Tischner’s writings.

Keywords:

Jacek Łukasiewicz, Józef Tischner, philosophy of drama, freedom, hope

Details

References

Statistics

Authors

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Garczarek, K. (2024). The issue of freedom in the poetry of Jacek Łukasiewicz from the perspective of the philosophy of drama of Józef Tischner – outline of the issues. Społeczeństwo, 34(2), 9–22. https://doi.org/10.58324/s.388

References

Bałus W.: „Homo dramaticus” Józefa Tischnera. „Znak” 434:1991 nr 7.

Buber M.: Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych. Przeł. J. Doktór. Warszawa 1992.

Buber M.: O Ja i Ty. Przeł. B. Baran. W: Filozofia dialogu. Red. B. Baran. Kraków 1991.

Buczyńska-Garewicz H.: Język przestrzeni u Heideggera (cz. I). „Teksty Drugie” 94:2005 nr 4.

Chrobak S.: Nadzieja jako dynamizm rozwoju i egzystencji człowieka. „Seminare. Poszukiwania naukowe” 2008 nr 25. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2008.25.25

Dec I.: „Ludzka wolność i jej granice”, Mieczysław A. Krąpiec, Lublin 2004. „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 12:2004 nr 2.

Dec I.: Charakterystyczne rysy personalizmu Mieczysława A. Krąpca OP. „Człowiek w Kulturze” 19:2007.

Drwięga M.: Tischnerowski spór o istnienie człowieka. „Principia” 1999 nr 24-25.

Drzewucki J.: W bieli i w milczeniu. „Twórczość” 535:1990 nr 6.

Ferdek B.: Eschatologia i wolność. „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 7:1999 nr 1.

Garczarek K.: Człowiek jako istota dramatyczna w poezji Jacka Łukasiewicza. „Prace Literackie” 61:2022. DOI: https://doi.org/10.19195/0079-4767.61.13

Heidegger M.: Bycie i czas. Przeł. B. Baran. Warszawa 2004.

Jagiełło J.: Problematyka nadziei we współczesnej filozofii człowieka. „Kieleckie Studia Teologiczne” 2004 nr 3.

Kant I.: Krytyka czystego rozumu. T. 2. Przeł. R. Ingarden. Warszawa 1957.

Kołoczek Ł.: Struktury uczestnictwa w filozofii dramatu Józefa Tischnera. „Logos i Ethos” 48:2018 nr 2. DOI: https://doi.org/10.15633/lie.2785

Krąpiec M.A.: Ja – człowiek. Lublin 1991.

Kwapiszewski J.: Filozofia ks. Józefa Tischnera jako źródło dialogu. Słupsk 1998.

Luijpen W.A.: Fenomenologia egzystencjalna. Przeł. B. Chwedeńczuk. Warszawa 1972.

Łagosz M.: Wolność człowieka w perspektywie teologicznej oraz w teologii filozoficznej (Georg W.F. Hegel, Friedrich W.J. Schelling). „Studia Theologica Varsaviensia” 2020 nr 2. DOI: https://doi.org/10.21697/stv.8961

Łukasiewicz J.: Czas nie dopełniony. Wrocław 1998.

Łukasiewicz J.: Obraz siedzącej. Wrocław 1963.

Łukasiewicz J.: Podróże. Warszawa 1976.

Łukasiewicz J.: Stojąca na ruinie. Wrocław 2011.

Łukasiewicz J.: Światło mijania. Warszawa 1986.

Łukasiewicz J.: Zabawy zimowe. Warszawa 1968.

Marcel G.: Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei. Przeł. P. Lubicz. Warszawa 1984.

Mróz P.: Byt jestestwa ludzkiego – transcendencja, faktyczność, czas – na przykładzie hermeneutyki wczesnego Martina Heideggera. W: Światło, czas, transcendencja. Red. I. Trzcińska. Kraków 2007.

Pieper J.: Nadzieja a historia. Przeł. P. Waszczenko. Warszawa 1981.

Przybyło S.: Wolność a wspólnota w myśli Józefa Tischnera. „Studia Socialia Cracoviensia” 10:2014 nr 1. DOI: https://doi.org/10.15633/ssc.757

Przybyło S.: Wolność pozytywna i negatywna w myśli ks. Józefa Tischnera jako krytyczne ujęcie stanowiska Isaiaha Berlina. „Polityka i Społeczeństwo” 11:2013 nr 4. DOI: https://doi.org/10.12797/Politeja.11.2014.28.16

Rosner K.: Dialog jako temat filozofii współczesnej: Buber, Gadamer, Habermas. W: Dialog. Idea i doświadczenie. Red. S. Kruszyńska, K. Bembennek, I. Krupiecka. Gdańsk 2011.

Siwek A.: Dobro a polityka. Platon i Tischner: dwie filozofie dobra. Warszawa 2014.

Szewc P.: „Tylko pół spełnienia”. „Twórczość” 495:1987 nr 2.

Tischner J.: Filozofia człowieka. Wykłady. Oprac. Z. Stawrowski, A. Workowski. Kraków 2019.

Tischner J.: Filozofia dramatu. Wprowadzenie. Kraków 1998.

Tischner J.: Myślenie według wartości. Kraków 2011.

Tischner J.: Nieszczęsny dar wolności. Kraków 1993.

Tischner J.: Spór o istnienie człowieka. Kraków 2011.

Tischner J.: Świat ludzkiej nadziei. Kraków 1994.

Tischner J.: W krainie schorowanej wyobraźni. Kraków 2013.

Tischner J.: Z problematyki wychowania chrześcijańskiego. „Znak” 149:1966 nr 11.

Tischner J.: Zarys filozofii człowieka dla duszpasterzy i artystów. Kraków 1991.

Tupikowski J.: „Nieszczęsny dar” ateizmu. Szkic do perspektywy dialogu – wyzwania i trudności. „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 21:201 nr 1.

Wesołowska A.: Fenomenologia jako możliwość filozofii dramatu Józefa Tischnera. Katowice 2012.

Wolski J.: Donum libertatis. O trudnym darze wolności. „Łódzkie Studia Teologiczne” 2009 nr 18.

Załuski W.: „Wolność jako sposób istnienia dobra”. O filozofii wolności Józefa Tischnera. „Studia z Filozofii Polskiej” 10:2015.

Żółkowska T.: Ja, Ty, Inny – dialog?. „Studia Edukacyjne” 2013 nr 28.