Biblijny etos pracy na tle starożytnych kultur

Jan  Klinkowski

Data publikacji : 2024-08-02

Tom 34 Nr 1 (2024)

Biblijny etos pracy na tle starożytnych kultur

Jan Klinkowski

https://orcid.org/0000-0003-4367-1982

Abstrakt

W dzieje ludzkości wpisana jest rzeczywistość pracy. Jednak podejście do niej znacznie się różniło. Cywilizacja Mezopotamii, zmuszona do zagospodarowanie wód Eufratu i Tygrysu, traktowała pracę jako obowiązek wobec bogów, którzy objawiali swoją moc w siłach przyrody. Cywilizacja Egiptu zależała od wylewów Nilu, a zagospodarowanie wód z niesionym mułem dawało dobrobyt wszystkim obywatelom. Jeśli w życiu społecznym każdy wypełnił swoje obowiązki zgodnie z ubóstwionymi zasadami Maat, to wszyscy mogli partycypować w dobroczynnym darze żyzności, jaki przynosił Nil. Grecy powierzali w miarę możliwości pracę fizyczną niewolnikom, a wolni obywatele zajmowali się dziedzinami bardziej twórczymi. Szczególny etos pracy wykształciła społeczność Izraela i ten etos był kontynuowany przez pierwszą wspólnotę chrześcijańską. Już na samym początku tekstu biblijnego dowiadujemy się, że człowiek został stworzony na obraz i podobieństwo Boże (Rdz 1,27) i w ten sposób został zaproszony poprzez pracę do partycypacji w akcie stwórczym Boga. Człowiek, który jako jedyny otrzymał od Boga zadanie czynienia sobie ziemi poddaną, dokonuje humanizacji świata przez pracę. Z mniejszą lub większą świadomością jesteśmy dziedzicami etosu pracy ukształtowanego przez pokolenia, w którym tradycja biblijna odegrała znaczącą rolę.

Inne teksty tego samego autora

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Klinkowski, J. . (2024). Biblijny etos pracy na tle starożytnych kultur. Społeczeństwo, 34(1), 116–137. Pobrano z https://spoleczenstwo-civitaschristiana.pl/index.php/s/article/view/382

Bibliografia

Arystoteles: Polityka. Tłum. L. Piotrowicz. W: Dzieła wszystkie. T. 6. Warszawa 1990-2001.

Cyceron: Pisma filozoficzne. T. 2: O państwie, O prawach, O powinnościach, O cnotach. Tłum. W. Kornatowski. Warszawa 1960.

Filon z Aleksandrii: Flakkus. Pierwszy pogrom Żydów w Aleksandrii. Tłum. E. Osek. Kra¬ków 2012.

Józef Flawiusz: Wojna Żydowska (De bello Judaico). Tłum. J. Radożycki. Poznań 1980.

Herodot: Dzieje. T. 1-2. Tłum. S. Hammer. Warszawa 1959.

Hezjod: Narodziny bogów (Theogonia). Prace i dnie. Tarcza. Tłum. J. Łanowski. Wrocław 1986.

Homer: Iliada. Tłum. K. Jeżewska. Wrocław 1986.

Homer: Odyseja. Tłum. J. Parandowski. Warszawa 1989.

Kodeks Hammurabiego. Tłum. M. Stępień. Warszawa 1996.

Platon: Państwo (Respublica). Tłum. W. Witwicki. Kraków 2023.

Rękopisy znad Morza Martwego. Qumran – Wadi Murabba‘ at – Masada. Opr. P. Muchow¬ski. Kraków 1996.

Sofokles: Antygona. Tłum. K. Morawski. Opr. S. Srebrny. Uzup. J. Łanowski. Wrocław 1984.

Literatura współczesna:

Arnaud D.: Mezopotamia: człowiek stworzony, by służył Bogom. Tłum. K. Pachniak. W: En¬cyklopedia religii świata II (Zagadnienia problemowe). Warszawa 2002 s. 1643-1648

Bielicki M.: Zapomniany świat Sumerów. Warszawa 1996.

Bosowski A.: Napomnienia do pracy fizycznej i ich motywacja w nauczaniu św. Pawła (Stu¬dia z Biblistyki t. V). Warszawa 1990 s. 269-304.

Bright J.: Historia Izraela. Tłum. J. Radożycki. Warszawa 1994.

Briks P.: Podręczny słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu. War¬szawa 2000.

Charles-Picard G. i C.: Życie codzienne w Kartaginie w czasach Hannibala. Tłum. I. Wie¬czorkiewicz. Warszawa 1962.

Cassola F.: Kim byli Grecy?. W: Antropologia antyku greckiego. Zagadnienia i wybór tekstów. Red. W. Lengauer, P. Majewski, L. Trzcionkowski. Warszawa 2011 s. 57-72.

Contenau G.: Życie codzienne w Babilonie i Asyrii. Tłum. E. Bąkowska. Warszawa 1963.

Dreyfus P.: Święty Paweł. Tłum. M. Wojciechowski. Częstochowa 2003.

Garland R.: Jak przeżyć w starożytnej Grecji. Tłum. J. Szkudliński. Poznań 2022.

Gogacz M.: Godność pracy ludzkiej. „Chrześcijanin w świecie” 6:1972 nr 20 s. 20-26.

Graves R.: Mity greckie. Tłum. H. Krzeczkowski. Kraków 2012.

Filipiak M.: Aksjologiczne treści antropologii biblijnej. Lublin 1991.

Filipiak M.: Biblia o człowieku. Zarys antropologii biblijnej Starego Testamentu. Lublin 1979.

Flacelière R.: Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa. Tłum. Z. Bobowicz, J. Targalski. Warszawa 1985.

Flis A., Kowalska B.: Zapomniani bracia. Ginący świat chrześcijan Bliskiego Wschodu. Kra¬ków 2003.

Frankowski J.: Spotkanie ze starożytną Mezopotamią. Kraków 2014.

Jan Paweł II: Laborem exernces. Wrocław 1981.

Kemp B.J.: Starożytny Egipt. Anatomia cywilizacji. Tłum. J. Aksamit. Warszawa 2016.

Kiliçkaya A., Yazici E.: Anatolia: on the trail of the Hittie civilization. Istanbul 2015.

Klengel H.: Historia i kultura starożytnej Syrii. Tłum. F. Przebinda. Warszawa 1971.

Klinkowski J.: Herod Wielki i jego epoka. Wrocław 2007.

Kudasiewicz J.: Nowotestamentalne rozumienie pracy na tle ówczesnych poglądów. W: Życie społeczne w Biblii. Red. G. Witaszek. Lublin 1998 s. 43-55.

Krąpiec M.A.: Praca. W: Powszechna encyklopedia filozofii. Lublin 2007 s. 431-440.

Langkammer H.: Życie człowieka w świetle Biblii. Antropologia biblijna Starego i Nowego Testamentu. Rzeszów 2004.

Linke W.: Literacka ojczyzna Tobiasza. Tło kulturowe Tb jako klucz teologicznej lektury księ¬gi. Warszawa 2013.

Montet P.: Życie codzienne w Egipcie w epoce Ramessydów XIII-XII w. p.n.e. Tłum. E. Bą¬kowska. Warszawa 1964.

Muszyński H., Mędala S.: Archeologia Palestyny. Pelplin 1984.

Özgüç T.: The Hittites. Ankara [b.r.w.].

Papieska Komisja Biblijna: „Czym jest człowiek?” (Ps 8,5). Zarys antropologii biblijnej. Lub¬lin 2020.

Roccati A.: Skryba (Pisarz). W: Człowiek Egiptu. Red. S. Dodanoni. Tłum. M. Witkowski. Warszawa 2000 s. 83-115.

Różański K.: Narzędzia i owoc rozwoju człowieka (Kultura. Akademickie Laboratorium Wiary). Poznań 2007 s. 12-183.

Ruthven M.: Islam, Warszawa 2001.

Shahbazi A.S.: The Authoritative Guide to Persepolis. Teheran 2011

Sartre M.: Wschód rzymski. Prowincje i społeczeństwa prowincjonalne we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego w okresie od Augusta do Swerów (31 r. p.n.e.-235 r. n.e.). Wrocław 1997.

Schelkle K.H.: Teologia Nowego Testamentu. T. 3. Tłum. M.L. Dylewski. Kraków 1984.

Schumacher L.: Niewolnictwo antyczne. Dzień powszedni i los niewolnych. Poznań 2005.

Sieroń R.B.: Paweł z Tarsu jako prekursor chrześcijańskiej pedagogiki pracy. W: Wielowymia¬rowe sposoby współdziałania człowieka z Bogiem. Red. R. Bogacz i B. Zbroja. Kraków 2021 s. 44-64.

Składanek B.: Historia Persji. T. 1: Od czasów najdawniejszych do najazdu Arabów. War¬szawa 1999.

Stebnicka K.: Tożsamość diaspory. Żydzi w Azji Mniejszej okresu Cesarstwa. Warszawa 2011.

Stępień M.: Bliski Wschód. W: Historia starożytna. Red M. Jaczynowska. Warszawa 1999 s. 7-330.

Surgy P. de, Guillet J.: Praca. W: Słownik teologii biblijnej. Red. X. Léon-Dufour. Poznań –Warszawa 1985 s. 755-760.

Szczepanowicz B.: Moda w Biblii. Kraków 2011.

Thorwald J.: Dawna medycyna jej tajemnice i potęga. Egipt, Babilonia, Indie, Chiny, Meksyk, Peru. Tłum. A. Bandurski i J. Szczaniecka. Wrocław 1990.

Tworuschka M., Tworuschka U.: Islam. Mały słownik. Warszawa 1995.

Valbelle D.: Rzemieślnik. W: Człowiek Egiptu. Red. S. Dodanoni. Warszawa 2000 s. 55-81.

VanderKam J.C.: Wprowadzenie do wczesnego judaizmu. Warszawa 2006.

Vidal-Naquet P.: Cywilizacja dyskursu politycznego. W: Antropologia antyku greckiego. Za¬gadnienia i wybór tekstów. Red. W. Lengauer, P. Majewski, L. Trzcionkowski. Warsza¬wa 2011 s. 73-81.

Widła B.: Słownik antropologii Nowego Testamentu. Warszawa 2003.

Wilkinson T.: Powstanie i upadek starożytnego Egiptu. Dzieje cywilizacji od 3000 p.n.e. do czasów Kleopatry. Tłum. N. Radomski. Poznań 2014.

Wipszycka E., Bravo B.: Historia starożytnych Greków. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa 2010.

Zamarovský V.: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej. Katowice 2002.