ZEPSUCIE JĘZYKA JAKO ŹRÓDŁO DESTRUKCJI KULTURY

Andrzej  Zwoliński

doi:10.58324/s.296

Data publikacji : 2023-01-17

Tom 160 Nr 4 (2023)

ZEPSUCIE JĘZYKA JAKO ŹRÓDŁO DESTRUKCJI KULTURY

Andrzej Zwoliński

https://orcid.org/0000-0003-4712-1427

DOI: https://doi.org/10.58324/s.296

Abstrakt

Istotnym współczesnym atakiem na język jest przekreślenie znanych pojęć, znaczeń
i treści – odejście od znaczenia słów, które dotąd były zrozumiałe i dla wszystkich jednoznaczne.
Odebranie języka, narzucenie nowego znaczenia słów, manipulacja językiem – to pierwszy krok
do uśmiercenia bliskości ludzi, którzy stają się niemi i bezradni wobec przetaczającej się obok nich
debaty. Słowo ludzkie jest i powinno być narzędziem prawdy. Wolność poza prawdą jest pozorem,
a nawet zniewolenie. Jan Paweł II podkreślał, że „wolność mowy” to także wolność od destrukcyjnego
języka pogardy i nienawiści, od manipulacji i destrukcji znaczenia słów, których celem jest
niszczenie drugiego człowieka. Jak w każdym systemie totalitarnym, język w komunizmie był zdeterminowany,
służył propagandzie i wychowaniu mas w duchu konkretnej ideologii. Był dowolnie
wykorzystywanym narzędziem. Obszarem psucia języka stał się język liberalizmu gospodarczego,
filozoficznego i moralnego. Myślenie odrębne, samodzielne, niezależne od zbiorowych sądów
i opinii należy do rzadkości. Ta prawda jest wykorzystywana w propagowaniu idei wolności: dla
dobra ludzi, w imię ich godności i praw steruje się ich myśleniem na temat podstawowych zagadnień
społecznych. Tworzy się system jednoaspektowego spojrzenia na człowieka. Każda polemika
z tak pojmowaną „wolnością” jest traktowana jako atak na nią. U korzeni chorych społeczeństw
leżą pozbawione prawdy idee. Ich wyrazem są „chore” słowa, odarte ze znaczeń i możliwości budowania
dobra.

Słowa kluczowe:

język, nowomowa, komunizm, polityczna poprawność, destrukcja społeczna, destrukcja kultury

Inne teksty tego samego autora

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Zwoliński, A. . (2023). ZEPSUCIE JĘZYKA JAKO ŹRÓDŁO DESTRUKCJI KULTURY . Społeczeństwo, 160(4), 46–63. https://doi.org/10.58324/s.296

Bibliografia

Allen B.: Prawda w filozofii. Warszawa: PAN Instytut Filozofii i Socjologii 1994.

Arystoteles: Retoryka – poetyka. Warszawa: PWN 1988.

Bralczyk J.: Manipulacja językowa. W: Dziennikarstwo i świat mediów. Red. Z. Bauer,

E. Chudziński. Kraków: Wyd. Universitas 2000.

Brzostowski H.: Język reklamy, Warszawa 1975.

Cassirer E.: Symbol i język. Tłum. B. Andrzejewski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wyższej

Szkoły Pedagogiki i Administracji 2004.

Chmielewski P.: Kurs na lewo zakończony samobójstwem. „Polonia Christiana” 2019 nr 66

s. 14-16.

Czarna księga prześladowań chrześcijan w świecie. Red. J.-M. di Faleo, T. Radcliffe, A. Riccardi.

Przekł. B. Baran [i in.]. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis 2015.

Czuba K.: Europa wobec kultury. „Niedziela” 2019 nr 21 s. 14-15.

Dostojewski F.: Biesy. W: Dzieła wybrane. T. III. Warszawa 1984.

Dreich S.: Usprawiedliwienie kłamstwa w realizmie politycznym. W: Kłamstwo w życiu publicznym

(Etyka i Życie Publiczne. T. 2). Red. W. Zuziak, J. Mysona Byrska. Kraków:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II 2009 s. 157-168.

Eliade M.: Religia, literatura i komunizm. Dziennik emigranta. Tłum. A. Zagajewski. Londyn

Głowiński M.: Rytuał i demagogia. Trzynaście szkiców o sztuce zdegradowanej. Warszawa:

Wyd. OPEN 1992.

Gołomsztok I.: Język artystyczny w warunkach totalitarnych. „Kontynent” 1976 nr 7. Przedruk:

Wyd. Vademecum [b.m.w.] [b.r.w.].

Górny G.: Anioł Północy. Warszawa: Wydawnictwo Fronda – Kraków: Wydawnictwo AA

Grajewski A.: Powrót człowieka pierwotnego. Rozmowa z dr. Michałem Łuczewskim dyrektorem

Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie. „Gość Niedzielny” 2017 nr 21

s. 20-21.

Grzybowska K.: Szaleństwo politycznej poprawności. „Wprost” 2000 nr 52/53 s. 80-81.

Heinz A.: Kilka uwag o tzw. nowo-mowie. W: Nowomowa (Zeszyty Edukacji Narodowej)

[b.m.w.] [b.r.w.].

Heller M., Niekricz A.: Utopia u władzy. T. 2. [Warszawa – Wrocław] Wyd. Wers [1986].

Heller M.: Maszyna i śrubki. Warszawa: Wyd. Pomost 1989.

Historia Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) – Krótki kurs. Przekł.

anonimowy. Warszawa 1948.

Iwanow W.I.: Nasz język. W: De profundis. Zbiór rozpraw o rosyjskiej rewolucji. Warszawa:

NOW 1988.

Jaklewicz T.: Religia własnego „ja”. „Gość Niedzielny” 2017 nr 6 s. 22-24.

Jałowiczor J.: Prawo do religii. „Gość Niedzielny” 2019 nr 47 s. 18-20. DOI: https://doi.org/10.12775/EiP.2019.004

Jan Paweł II: IV pielgrzymka do Ojczyzny. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława B.M. Archidiecezji

Krakowskiej 1991.

Karpiński J.: Mowa do ludu. Szkice o języku polityki. London: Puls Publications 1984.

Kirschner J.: Manipulować – ale jak? Osiem praw postępowania z ludźmi. Przekł. M. Auriga.

Warszawa: Wyd. Sokrates 1994.

Klauza K.: Media w dziele ewangelizacji. „Nasz Głos” 1998 nr 9 s. 5-6.

Klobusicka M.: Możliwości manipulacji w mass mediach. W: Kłamstwo w życiu publicznym

(Etyka i życie publiczne. T. 2). Red. W. Zuziak, J. Mysona Byrska. Kraków: Uniwersytet

Papieski Jana Pawła II 2009 s. 123-130.

Kołakowski L.: Główne nurty marksizmu. Cz. 3: Rozkład. Londyn 1988.

Kołakowski L.: Totalitaryzm i potęga kłamstwa. „Kurs” 1984 nr 5 s. 2-10.

Kołakowski L.: Totalitaryzm i zalety kłamstwa. „Kurs” 1985 nr 12 s. 1-9.

Kołłontaj A.: Siemia i kommunisticzieskoje gosudarstwo. Moskwa – Pitrograd 1924 s. 23.

Konior J.: Historyczno-kulturowe źródła totalitaryzmu i anty-indywidualizmu w Państwie

Środka. „Nurt SVD” 2012 nr 1 s. 147-162.

Kościelny R.: Dokąd zmierza technologia, a my razem z nią?. „Warszawska Gazeta” 2019 nr

s. 22-23.

Kuglarz P.: Profanacja łamie prawo. „Gość Niedzielny” 2019 nr 21 s. 28-29.

Kwaśniewski J.: O manipulowaniu w życiu społecznym. W: Manipulacja i obrona przed manipulacją.

Sesja na Uniwersytecie Warszawskim 1981. Warszawa: ON 1984.

L. Gilkey: Nazwanie wichru. Warszawa 1976.

Lisowski T., Łuczak M.: Reklamowa nowomowa. „Tygodnik Powszechny” 1998 nr 36 s. 7.

Miłosz C.: Zdobycie władzy. Paryż 1955.

Morawski J.: Lekcja nowomowy. „Spotkania” 1992 nr 24 (75) s. 41-48.

Napiórkowski M.: Totalne teorie spiskowe. „Newsweek Polska Extra” 2017 nr 2 s. 120-125.

Opoczyńska M.: Dialog innych albo inne monologi. Przypisy do psychoterapii. Kraków: Wydawnictwo

Uniwersytetu Jagiellońskiego 2007.

Orwell G.: 1984. Tłum. J. Mieroszewski. Kraków: Wyd. ABC 1981.

Osęka P.: Żeby ciemny lud to kupił. „Newsweek Polska Extra” 2017 nr 2 s. 5.

Pawlicka A.: Od upokorzenia do odwetu. Rozmowa z psychologiem i psychoterapeutą Wojciechem

Eichelbergerem. „Newsweek Polska Extra” 2017 nr 2 s. 108-113.

Pomerantsev P.: Putin na wojnie z Zachodem. „Newsweek Polska Extra” 2017 nr 2 s. 68-77.

Puzynina J.: Język wartości. Warszawa 1992.

Puzynina J.: O pojęciu „manipulacji” oraz sensie wyrażenia „manipulacja językowa”.

W: Nowomowa. Dokumenty (Zeszyty Edukacji Narodowej). [b.m.w.] Wyd. ON [b.r.w.]

s. 7-21.

Puzynina J.: Szermierka na słowa. „Spotkania” 1991 nr 25 s. 20-22.

Rembierz M.: Niszczycielska moc słów. „Civitas Christiana” 2017 nr 1 s. 27.

Ryszka Cz.: Legalizacja homoseksualizmu to wszczepienie komórek rakowych. „Miesięcznik

Kulturalny WPIS” 2015 nr 7-8 s. 61-63.

Sadowski J.: Rewolucja i kontrrewolucja obyczajów. Rodzina, prokreacja i przestrzeń życia

w rosyjskim dyskursie utopijnym lat 20. i 30. XX wieku. Interdyscyplinarny Zespół

Badan Sowietologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź: Wyd. Ibidem 2005.

Saint-Exupery A. de: Mały książę. Tłum. J. Kaczmarewicz-Fedorowska. Warszawa: Wyd.

„Kama” [b.r.w.].

Sierakowski S.: Świat, którego od dawna nie ma. „Newsweek Polska Extra” 2017 nr 2 s. 11-19.

Skowronek K.: Reklama. Studium pragmalingwistyczne. Kraków 1993.

Skórzyński P., Smutna twarz mediów. „Ład” 1994 nr 4 (485).

Staliński T.: Cienie w pieczarze. Paryż: Instytut Literacki [b.r.w.].

Waśko A.: Autorytet kulturalny i polityczna poprawność. „Arka” 1994 nr 49 (1) s. 3-16.

Wójcik A.I.: Wolności władza. Kraków 2022.